وام هست اما برای «خودی‌ها»!
یک فعال کارگری معتقد است افراد نزدیک به برخی تشکل‌ها، برخی بانک‌ها یا نزدیک به تامین اجتماعی در صفوف دریافت وام، جلوتر از بقیه قرار می‌گیرند
تریبون اقتصاد_ بخش قابل توجهی از بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی و دیگر صندوق‌های بازنشستگی کشور در سال‌های اخیر مسئله نیاز به وام ضروری صندوق‌های خود را به عنوان ابزاری برای گذران زندگی (نه سرمایه‌گذاری و خرید) قلمداد می‌کنند. وجود هزینه‌های ناگهانی درمان یا حتی هزینه‌های کمرشکن اجاره باعث می‌شود که بازنشستگان تامین اجتماعی تلاش کنند تا به وام‌های ۳۰ و ۵۰ میلیون تومانی بانک رفاه برسند. هرچند بخش قابل توجهی از حداقل بگیران بخاطر شرایط مالی خود برای پرداخت اقساط، از دریافت وام محروم هستند، اما شرایط و مراحل اداری دسترسی به همین وام نیز چندان آسان نیست و بازنشستگان در سال‌های اخیر با موانع دیگری نیز رو به رو بودند.
به گزارش ایلنا، یکی از موضوعاتی که در سال‌های اخیر دسترسی به وام را برای بازنشستگان دشوارتر ساخته است، بحث عضویت در کانون بازنشستگان تامین اجتماعی هر منطقه است. هرچند در گذشته برخی اعضای کانون‌ها عضویت در این کانون را شرط برخورداری از این وام نمی‌دانستند اما اخیرا در پنل اینترنتی درخواست وام از طریق پایگاه کانون‌های بازنشستگی، گزینه‌هایی مانند کد عضویت در کانون و تاریخ اعتبار کارت عضویت در کانون بازنشستگی منطقه قید شده است؛ این درحالی است که همه خدمات به بازنشستگان در تامین اجتماعی و کانون‌ها برخط و آنلاین بوده و نیاز به مراجعه حضوری ندارد اما عضویت در کانون‌ها به صورت حضوری انجام شده و برای بازنشستگان ایجاد دشواری می‌کند.
مازیار گیلانی نژاد (فعال کارگری) با اشاره به مشکلات ثبت نام وام بانک رفاه برای بازنشستگان گفت: واقعیت این است که با فرض دسترسی آسان بازنشستگان به این وام نیز شاهد آن هستیم که مقدار مستمری دریافتی بازنشسته و به ویژه حداقل بگیران به نحوی است که اساساً اقساط ۲۴ ماهه فشرده با مبالغ بالای یک میلیون و نیم، برای بازنشسته‌ای که عموماً ۱۵ میلیون تومان دریافتی دارد، بسیار دشوار است و بسیاری از بازنشستگان به این دلیل که در بازپرداخت اقساط مشکل داشته و باید ۱۰ درصد حقوق ماهانه خود یا بیشتر را بدهند، با این وام مشکل دارند. به ویژه اینکه اقساط این وام قبل از پرداخت مستمری و حقوق ماهانه از فیش دریافتی‌شان کسر می‌شود!
وی با اشاره به اینکه «اگر مستمری بازنشسته آبرومندانه باشد نیاز به وام ۳۰ یا ۵۰ میلیون تومانی وجود ندارد»، اظهار کرد: به جا بود که حداقل در زمان پرداخت اقساط، دوره‌های اقساط را بلندتر کنند تا فشار شدید بر بازنشستگان نیاید. چطور در زمان پرداخت وام به کارمندان بانک شاهد این هستیم که گاهی برخی کارمندان تا زمان فوت خود نیز اقساط پرداخت می‌کنند و گاه مابقی اقساط بر دوش فرزندان و همسرشان می‌افتد اما درباره بازنشستگان تامین اجتماعی با اقساط نهایتاً دوساله مواجهیم؟ در واقعیت باید گفت که در عمل شاید چند میلیون بازنشسته از دریافت وام بخاطر شرایط مالی و شرایط ثبت نامی محروم باشند یا در عمل محروم شوند.
گیلانی نژاد تاکید کرد: در خود فرآیند پرداخت وام نیز سلسله مراتب شفاف و مشخصی وجود ندارد. ما خواهان شفاف‌سازی روندها هستیم. برای مثال چرا این شائبه‌ها مدام مطرح می‌شود که افراد نزدیک به برخی تشکل‌ها، برخی بانک‌ها یا نزدیک به تامین اجتماعی در صفوف دریافت وام، جلوتر از بقیه قرار می‌گیرند؟ از طرف دیگر بر چه مبنای قانونی شرط دریافت وام باید عضویت در کانون‌های بازنشستگی باشد؟ این درحالی است که بازنشسته ما برای درخواست وام مدت‌ها باید فرآیند دشوار حضوری عضویت در کانون‌ها (ضمن پرداخت مبلغ حق عضویت) را طی کرده و بعد دوباره با کمک فرزندانش فرآیند دشوار اینترنتی و چند مرحله‌ای درخواست وام را طی کند تا روزی مشمول دریافت وام قرار گیرد!
در این ارتباط علیرضا حیدری (نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری و عضو هیات مدیره کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران) اظهار کرد: اعتبارات تبصره بودجه سال ۱۴۰۴ با رشد ۵۰ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۳ مواجه بود. هیات امنای تامین اجتماعی نیز آن را تصویب و بانک رفاه موظف شد از محل منابع داخلی خود به نیابت از سازمان تامین اجتماعی برای وام قرض الحسنه به بازنشستگان تسهیلاتی به ارزش ۳۰ هزار میلیارد تومان در قالب وام ۵۰ میلیون تومانی به بازنشستگان تامین اجتماعی واجد شرایط پرداخت کند.
وی افزود: این وام‌ها اصولا به کسانی داده می‌شود که شرایط استحقاق وام را داشته باشند. کسانی ممکن است در گذشته وام‌هایی را در فاصله معینی از درخواست وام جدید استفاده کرده باشند که این موضوع باعث خروج آن‌ها از شمول شرایط دریافت وام می‌شود. سامانه‌ای که برای سنجش این موضوع در نظر گرفته شده است، سامانه‌ای است که سازمان تامین اجتماعی و بانک رفاه آن را تعیین کرده و تمام ثبت نام‌ها به شرط بازنشسته بودن فرد در آن سامانه ثبت می‌شود. این سامانه مشترک تامین اجتماعی و بانک رفاه مستقیماً توسط بازنشستگان در دسترس است و مقداری فرآیند پیچیده استحقاق‌سنجی دارد. علاوه بر این بازنشستگان می‌توانند بطور غیرمستقیم برای کوتاهی فرآیند درخواست به پایگاه‌های کانون‌های بازنشستگی مراجعه کرده و از طریق کانون‌ها درخواست دریافت وام داشته باشند.
حیدری اضافه کرد: این امکان وجود دارد که سهمیه محدودی به کانون‌ها بابت معرفی بازنشستگان ثبت نامی خودشان در نظر گرفته شده باشد. این البته نافی این نیست که افراد بتوانند مستقیماً از طریق سامانه بانک رفاه خودشان راساً اقدام به درخواست وام کنند که دشوارتر است. در سال گذشته نیز ثبت نام از دو کانال انجام می‌شد. طبیعتاً کسانی که می‌خواستند خدمات تسهیل مراحل دریافت وام را از طریق کانون بازنشستگی منطقه خود انجام دهند، باید عضو کانون می‌شدند تا این امکان برای آن‌ها فراهم شود. البته دریافت وام نیازمند عضویت در کانون نداشته باشد و ممنوعیتی در این حوزه نباید وجود داشته باشد.
وی درباره علت تغییرات زمان دریافت وام و صفوف دریافت وام و شائبه‌های مطرح گفت: البته هیچ زمان نمی‌توان گفت که امکان تخلف در موضوعی صفر است اما تمامی فرآیندهای دریافت وام سامانه‌ای طی می‌شوند. یعنی سامانه اعتبارسنجی بانک در هنگام تعیین استحقاق افراد عمل کرده و مثلا در صورتی که شما در بانکی ضامن فردی شده باشید که اقساط خود را پرداخت نکرده باشد یا سایر شرایط دیگر را نداشته باشید، در این صورت درخواست وام شما تا زمان تحقق شرایط پذیرفته نمی‌شود.
این فعال کارگری تاکید کرد: ما نیز معتقدیم طول زمانی پرداخت اقساط وام کوتاه است و به بازنشسته فشار می‌آورد. ما باز هم از سازمان تامین اجتماعی و بانک رفاه می‌خواهیم مقداری از خود انعطاف به خرج داده و بپذیرند که اگر اقساط وام‌های بسیار کوچک ۳۰ و ۵۰ میلیون تومانی این روزهای بازنشستگان را به جای ۲۴ ماه در طی سه سال (۳۶ ماه) بگیرند، راه دوری نمی‌رود! لذا ما به عنوان اعضای کانون‌ها و فعالان تشکلات کارگری و بازنشستگی کشور بارها از سازمان تامین اجتماعی خواستیم تا این سازمان شرایط و احوال بازنشستگان را در هنگام درخواست وام در نظر بگیرد. در زمینه ثبت نام و عضویت در خود کانون‌ها نیز ما توصیه می‌کنیم که عضویت و صدور کارت نیز به صورت مجازی انجام شود تا مانند همه بخش‌های دیگر که غیرحضوری است، در این بخش نیز بهتر است که ثبت نام‌ها برای پررنگ‌تر شدن عضویت‌ها غیرحضوری باشند.
