بررسی تأثیر مقررات جدید اتحادیه اروپا بر بازار ارزهای دیجیتال
از ۳۰ دسامبر ۲۰۲۴، اتحادیه اروپا با اجرایی کردن کامل مقررات «بازار دارایی‌های رمزنگاری‌شده» یا MiCA، فصل تازه‌ای در تنظیم بازار رمزارزها گشوده است.
این چارچوب قانونی که با هدف یکپارچه‌سازی قوانین مرتبط با دارایی‌های دیجیتال در میان کشورهای عضو طراحی شده، تمرکز ویژه‌ای بر افزایش شفافیت، حمایت از سرمایه‌گذاران و ارتقاء سلامت بازار دارد. با این حال، جامع‌بودن این مقررات، بحث‌های زیادی را در مورد تأثیرات آن بر نوآوری، پویایی بازار و جایگاه اتحادیه اروپا در عرصه جهانی رمزارزها برانگیخته است.
MiCA؛ گامی بلند برای تنظیم یکپارچه بازار
قانون MiCA برای نخستین بار، مقرراتی سراسری را بر دارایی‌های دیجیتالی که پیش‌تر تحت قوانین مالی سنتی قرار نداشتند، اعمال می‌کند. از جمله مفاد کلیدی این چارچوب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· الزام دریافت مجوز فعالیت: تمام ارائه‌دهندگان خدمات رمزارزی (CASP) باید مجوز رسمی برای فعالیت در اتحادیه اروپا دریافت کنند. این مجوز مستلزم رعایت استانداردهای سختگیرانه در حوزه‌های حاکمیت شرکتی، مدیریت ریسک و مبارزه با پول‌شویی است.
· نظارت بر استیبل‌کوین‌ها: شرکت‌هایی که توکن‌های با پشتوانه دارایی (ART) یا توکن‌های پول الکترونیکی (EMT) منتشر می‌کنند، موظف به حفظ ذخایر کافی هستند و ارائه سود به دارندگان آن‌ها ممنوع است؛ امری که برخی مدل‌های امور مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
· شفافیت و افشای اطلاعات: انتشار وایت‌پیپر برای هر دارایی دیجیتال الزامی است؛ سندی که باید اطلاعات دقیقی درباره ویژگی‌ها، ریسک‌ها و فناوری مرتبط ارائه دهد تا سرمایه‌گذاران تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. این حرکت می‌تواند باعث افزایش خرید ارز دیجیتال نیز شود.
· توجه به ملاحظات زیست‌محیطی: شرکت‌های فعال در حوزه رمزارز باید میزان مصرف انرژی خود را گزارش دهند؛ اقدامی که در راستای پاسخ به نگرانی‌های فزاینده درباره آثار زیست‌محیطی استخراج رمزارزها صورت می‌گیرد.
پیامدها برای فعالان بازار
اما قوانین مطرح شده چه پیامدهایی در پیش دارد:
استارتاپ‌ها و نوآوری
اگرچه MiCA در پی ایجاد شفافیت حقوقی است، اما هزینه‌های بالای انطباق با مقررات و فرآیندهای اداری پیچیده، ممکن است مانعی برای ورود استارتاپ‌های نوپا باشد. الزام به دریافت مجوز، تهیه اسناد دقیق و پایبندی به استانداردهای سختگیرانه، می‌تواند رشد نوآوری در این حوزه را با چالش مواجه کند.
صادرکنندگان استیبل کوین
استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر که موفق به انطباق با الزامات سختگیرانه MiCA نشوند، احتمال دارد از صرافی‌های اتحادیه اروپا حذف شوند. این مسئله می‌تواند نقدشوندگی را کاهش دهد و گزینه‌های معاملاتی را برای کاربران اروپایی محدود سازد.
فعالیت‌های فرامرزی
اجرای MiCA به‌واسطه برخی مفاد انتقالی، در کشورهای مختلف اتحادیه با سرعت‌های متفاوتی پیش می‌رود. برخی دولت‌ها به ارائه‌دهندگان خدمات رمزارزی اجازه داده‌اند تا جولای ۲۰۲۶ همچنان طبق قوانین ملی خود فعالیت کنند؛ مسئله‌ای که در کوتاه‌مدت به ناهماهنگی‌های مقرراتی در سطح اتحادیه منجر شده است.
رقابت جهانی در سایه مقررات
در حالی‌که اتحادیه اروپا مسیر قانون‌گذاری سختگیرانه‌تری را در پیش گرفته، برخی کشورها مانند ایالات متحده (در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ) رویکردی بازتر و دوستانه‌تر نسبت به رمزارزها اتخاذ کرده‌اند. همین تفاوت می‌تواند شرکت‌های فعال را به مهاجرت به حوزه‌های قضایی با مقررات ملایم‌تر ترغیب کرده و در نتیجه، موجب خروج استعدادها و سرمایه‌ها از اروپا شود.
قوانین مکمل در کنار MiCA
افزون بر MiCA، اتحادیه اروپا در حال پیاده‌سازی مقررات مکملی برای تقویت امنیت و شفافیت در بازار رمزارزهاست:
· قانون انتقال وجوه (TFR): با هدف مقابله با پول‌شویی، اطلاعات دقیق مربوط به ارسال‌کننده و گیرنده در تراکنش‌های رمزارزی الزامی شده است.
· قانون تاب‌آوری دیجیتال (DORA): تمام نهادهای مالی از جمله شرکت‌های فعال در حوزه رمزارز باید سامانه‌های مدیریت ریسک فناورانه پیشرفته‌ای را برای مقابله با تهدیدات سایبری پیاده‌سازی کنند.
جمع‌بندی؛ آینده در مسیر قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال
چارچوب قانونی جامع اتحادیه اروپا در قالب MiCA، گامی مهم در مسیر رسمی‌سازی و ثبات‌بخشی به بازار رمزارزها در این منطقه محسوب می‌شود. اگرچه این مقررات نویدبخش حفاظت بیشتر از سرمایه‌گذاران و سلامت بازار است، اما همزمان می‌تواند رشد نوآوری و جذابیت اروپا برای فعالان این صنعت را تحت تأثیر قرار دهد.
با رشد سریع فناوری‌های مالی، رویکرد قانون‌گذاری اتحادیه اروپا نقشی کلیدی در شکل‌دادن به آینده دارایی‌های دیجیتال خواهد داشت. دستیابی به تعادل میان نظارت هوشمندانه و فضای حمایتی برای نوآوری، چالشی حیاتی برای حفظ جایگاه اروپا در بازار جهانی رمزارزها به شمار می‌رود.
