بزرگ‌ترین نگرانی برای اقتصاد جهانی چیست؟

تریبون اقتصاد_آدام توز، ستون‌نویس اقتصادی فارین‌پالسی، در گفت‌وگو با این نشریه ضمن اشاره به آرامش غریبی که بر بازارهای جهانی بالاخص بازار انرژی حاکم است، تلاش دارد سناریوهای احتمالی درباره تاثیر تجاوز اسرائیل به ایران را بر اقتصاد جهانی بررسی کند.

نباید آرامش بازارهای جهانی را دست‌کم گرفت

به گزارش تجارت نیوز، توز در گفت‌وگو با فارین‌پالسی مدعی است، پیشتر از این شاید بسیاری تصور می‌کردند رویارویی میان ایران و اسرائیل می‌تواند اقتصاد جهانی را تکان دهد اما امروز هنوز شاهد شوک اقتصادی بزرگی نیستیم. به ادعای توز، همین گزاره هم مشکوک است و هم مبهم و می‌تواند موجب شود تا ناظران با توسل به اشتباهات محاسباتی و بدون لحاظ کردن متغیرهایی که می‌تواند اقتصاد جهانی را به رکود بکشاند، از همین رویکرد منفعلانه پیروی کنند.

توز در پاسخ به سوال فارین‌پالسی درباره چرایی سکوت حاکم بر بازارهای جهانی مدعی شد، دلیل این آرامش تا حد زیادی به تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران بازمی‌گردد؛ تحریم‌هایی که موجب شده ایران به واسطه فشارهای تحمیلی غرب سهم اندکی در بازار جهانی نفت (کمتر از ۲ درصد) داشته باشد. به ادعای توز، بخش عمده‌ای از نفت ایران به چین صادر می‌شد و این کشور امروز تأمین‌کننده مطمئنی مثل روسیه دارد.

توز در ادامه ادعا کرد، از طرف دیگر، ذخایر جهانی نفت بالاست و آمریکا و عربستان هم سیاست مشخصی برای کاهش یا افزایش تولید ندارند. بنابراین واکنش بازارها آرام بوده است.

خویشتنداری تهران مانع از شوک نفتی شده است

این کارشناس اقتصادی در ادامه این گفت‌وگو ادعا کرد، نگرانی اصلی در صورتی جدی می‌شود که ایران به لحاظ دفاعی موضعی سخت‌تر اتخاذ و گزینه‌هایی چون بستن تنگه هرمز را در دستور کار خود تعریف کند. به باور توز، تهران تا به امروز نیز صرفاً خاک سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار داده چراکه از ابتدا نیز خواهان تنش نبوده و امروز نیز نمی‌خواهد دامنه درگیری‌ها گسترده‌تر شود. از همین رو عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در تور سفرهای منطقه‌ای خود کوشیده تا با توسل به اهرم‌های دیپلماتیک مانع از بروز درگیری شود. با این همه، اقدامات تحریک‌آمیز اسرائیل آینده منطقه را در هاله‌ای از ابهام فرو برده و از همین رو این احتمال نیز وجود دارد تا محور مقاومت- بالاخص حوثی‌ها در یمن- در حمایت از ایران و مقابله با حملات اسرائیل، تأسیسات نفتی عربستان و امارات و بحرین را هدف قرار دهند؛ آن زمان بازارها شوک ناگهانی را تجربه خواهند کرد. در مجموع این نکته نیز نباید مغفول بماند که ذخایر نفتی فعلاً بالاست و اوپک هنوز درباره سیاست قیمتی به جمع‌بندی نرسیده است.

سناریوهای پیش رو

به ادعای توز، سناریوهای احتمالی که می‌تواند بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار دهد، بدین شکل است: 20 درصد احتمال آتش‌بس وجود دارد، 45 درصد گزینه توقف تحرکات از جانب اسرائیل برجسته شده و 25 درصد نیز گزینه مداخله ایالات متحده مطرح است. با این همه باید ۱۰ درصد را نیز به احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران اختصاص داد. به ادعای این کارشناس اقتصادی در مجموع، بازارها هنوز در وضعیت هشدار یا وحشت قرار نگرفته‌اند از همین رو همه‌چیز به طرز غیرعادی آرام است.

توز در ادامه ادعا کرد، فعلاً اختلالاتی که تاکنون در بازار جهانی نفت مشاهده کرده‌ایم، بسیار جزئی بوده‌اند. علاوه بر این، ذخایر نفتی جهان نسبتاً بالا و عربستان سعودی هم در اوپک درگیر کشمکش بر سر سیاست‌گذاری قیمت‌هاست. آنها هنوز تصمیم نگرفته‌اند که آیا باید تولید را محدود نگه دارند یا به سمت تولید حداکثری حرکت کنند. در پشت صحنه نیز صنعت «فراکینگ» (شکست هیدرولیکی) آمریکا حضور دارد که می‌تواند تولید را افزایش دهد و در نتیجه قیمت‌ها بالا می‌رود. بنابراین، گروهی این تصور ادعایی را دارند که درگیر وضعیت حساس و انفجاری نیستیم. با این همه، بسیاری، سناریوهای احتمالی که یادآور جنگ نفتکش‌هاست یا حملات متحدان ایران به تاسیسات تولید نفت عربستان و امارات را جا انداخته‌اند و همین گزاره‌ها می‌تواند برای بازارهای اقتصادی در سطح جهانی آثار منفی و مخربی به جا بگذارد.