دردسر حقوق 30 میلیونی برای یارانه‌بگیران!
کسانی که 30 میلیون حقوق می‌گیرند، یارانه‌شان قطع خواهد شد.
تریبون اقتصاد_حذف یارانه نقدی دهک‌های هشتم تا دهم موضوعی است که نخستین بار در آبان ۱۴۰۳ مطرح شد. در آن زمان احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که یک آیین‌نامه در دولت مطرح و بررسی شده و به تصویب رسیده است که بر اساس آن یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد حذف خواهد شد.
به گزارش هشتی‌ها، مدتی بعد مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه ۱۴۰۴ دولت را مکلف کرد که نسبت به حذف یارانه نقدی افراد پردرآمد اقدام نماید و بدین ترتیب از سال آینده بخش قابل توجهی از یارانه بگیران از فهرست دریافت یارانه حذف می‌شود و مبلغ یارانه نقدی بخشی دیگر از یارانه بگیران افزایش خواهد یافت.
یارانه نقدی کدام افراد حذف خواهد شد؟
برای حذف یارانه نقدی دو شاخص در نظر گرفته شده است. شاخص اول بر اساس مجموع درآمد اعضای خانوار است که بر اساس آن در یک خانوار تک نفره، فردی که ۳ برابر حداقل حقوق سال درآمد داشته باشد، یارانه او حذف خواهد شد. در سال جاری که حداقل حقوق ۱۰ میلیون تومان است، فردی که همسر و فرزندی ندارد و یک خانوار یک نفره محسوب می‌شود، در صورتی که حقوق ماهانه او کمتر از ۳۰ میلیون تومان باشد یارانه نقدی دریافت می‌کند و در غیر این صورت یارانه او حذف خواهد شد.
بدین ترتیب یارانه نقدی خانوارهای ۲ نفره‌ای که حقوق ماهانه آنها ۳.۷۵ برابر حداقل حقوق سال (۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان) باشد و یارانه نقدی خانوارهای ۳ نفره‌ای که حقوق ماهانه آنها ۴.۵ برابر حداقل حقوق سال (۴۵ میلیون تومان) باشد، حذف خواهد شد. ( هر دو جدول مربوط به سال 1403 می باشد.)
شاخص دوم برای حذف یارانه نقدی، تراکنش خریدهای ماهانه است که بر این اساس چنانچه میانگین ماهانه خرید مجموع کارت‌های بانکی خانوار تک نفره بیش از ۵۰ میلیون، خانوار ۲ نفره بیش از ۶۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان، خانوار ۳ نفره بیش از ۷۵ میلیون تومان، خانوار ۴ نفره بیش از ۸۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و خانوار ۵ نفره بیش از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، یارانه نقدی آنها حذف خواهد شد.
حقوق ماهانه بیش از این مبلغ باشد یارانه قطع می‌شود
در حالی که تورم، گرانی‌های سرسام‌آور و افزایش خط فقر زندگی میلیون‌ها خانوار ایرانی را تحت فشار قرار داده، دولت با ملاک‌هایی، چون «درآمد بالای ۳۰ میلیون تومان» و «مالکیت ملک» تصمیم به حذف یارانه ۱۷ میلیون نفر گرفته است!
در روز‌هایی که فشار معیشتی بر دوش مردم سنگینی می‌کند، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که بر اساس تکلیف قانون بودجه ۱۴۰۴، یارانه حدود ۱۷ میلیون نفر از دهک‌های بالای درآمدی حذف خواهد شد.
ملاک حذف یارانه ۱۷ میلیون نفر، داشتن ملک و حقوق ماهانه بیش از ۳۰ میلیون تومان عنوان شده است. اما این تصمیم در حالی اتخاذ می‌شود که شاخص‌های اقتصادی فعلی کشور، تصویری متفاوت از “دهک‌های برخوردار” ترسیم می‌کنند.
تعارض آشکار با شاخص‌های فقر و معیشت
طبق گزارش رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس، خط فقر مطلق در کشور در سال ۱۴۰۳ برای یک خانوار سه نفره به بیش از ۱۱ میلیون تومان رسیده است. از سوی دیگر، برآورد‌های نهاد‌های مستقل اقتصادی از خط فقر نسبی، رقمی حدود ۳۵ میلیون تومان را نشان می‌دهد؛ یعنی هر خانواده‌ای که کمتر از این مبلغ درآمد داشته باشد، عملاً زیر خط فقر نسبی قرار دارد.
حال سؤال مهم اینجاست: اگر خط فقر نسبی حدود ۳۵ میلیون تومان است، چطور فردی که حقوق ماهانه‌اش ۳۰ میلیون تومان است، در «سه دهک بالای درآمدی» طبقه‌بندی می‌شود؟ آیا با معیار‌های کنونی، بخشی از طبقه متوسط جامعه به اشتباه در فهرست ثروتمندان قرار نگرفته‌اند؟
دارایی به‌جای درآمد؛ یک خطای مبنایی؟
یکی دیگر از شاخص‌های مورد استناد دولت برای حذف یارانه، «مالکیت ملک» عنوان شده است. در شرایطی که بسیاری از خانوار‌ها تنها دارایی‌شان یک خانه‌ی قدیمی و ارثی است که حتی امکان فروش آن را ندارند، به صرف داشتن نامشان در سامانه املاک، از حمایت‌های معیشتی حذف خواهند شد. این در حالی است که مالکیت لزوماً به معنای رفاه اقتصادی نیست؛ به‌خصوص در اقتصادی که ارزش ریالی دارایی‌ها به‌سرعت بالا رفته ولی درآمد‌ها همچنان عقب‌مانده‌اند.
حذف ناعادلانه یارانه ها
سیاست حذف یارانه‌ها اگرچه از منظر مدیریت منابع بودجه‌ای قابل درک است، اما اجرای آن بدون اصلاح دقیق نظام شناسایی دهک‌ها می‌تواند منجر به حذف ناعادلانه افراد نیازمند از سیستم حمایت اجتماعی شود. مهم‌تر از آن، این نوع سیاست‌ها می‌تواند به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به معیار‌های رفاهی دولت دامن بزند.
در حالی که نرخ تورم بالا، افزایش افسارگسیخته قیمت کالا‌های اساسی، اجاره مسکن و خدمات درمانی زندگی اقشار متوسط و پایین جامعه را به شدت تحت فشار قرار داده، به نظر می‌رسد باید در تعریف “برخوردار بودن” تجدیدنظر اساسی صورت گیرد.
با در نظر گرفتن شرایط موجود، به‌نظر می‌رسد مدل فعلی شناسایی دهک‌های درآمدی نیازمند بازنگری جدی است. بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند، تحلیل ترکیبی درآمد، هزینه، و سبک زندگی، و مشورت با نهاد‌های تخصصی می‌تواند به تدوین سیاست‌های حمایتی عادلانه‌تر منجر شود.
تا زمانی که نگاه دقیق‌تری به شاخص‌های فقر، هزینه‌های زندگی و درآمد واقعی خانوار‌ها اتخاذ نشود، حذف یارانه‌ها نه تنها کمکی به توزیع عادلانه منابع نخواهد کرد، بلکه خود می‌تواند به چالشی تازه برای معیشت مردم بدل شود
صفحه اقتصاد –حقوق ماهانه معیارِ قطع یارانه؛ شاید در ابتدا کمی آهنگین و بازی با واژه ها باشد اما در حقیقت یک تراژدی تلخ است برای بستن روزنه ای معیشتی. روزنه ای اگر چه اندک اما امیدوارانه برای دهک هایی که طعمِ تلخِ اقتصادی مچاله را چشیده اند.
حذف یارانه نقدی دهک‌های هشتم تا دهم موضوعی است که نخستین بار در آبان ۱۴۰۳ مطرح شد. در آن زمان احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که یک آیین‌نامه در دولت مطرح و بررسی شده و به تصویب رسیده است که بر اساس آن یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد حذف خواهد شد.
مدتی بعد مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه ۱۴۰۴ دولت را مکلف کرد که نسبت به حذف یارانه نقدی افراد پردرآمد اقدام نماید و بدین ترتیب از سال آینده بخش قابل توجهی از یارانه بگیران از فهرست دریافت یارانه حذف می‌شود و مبلغ یارانه نقدی بخشی دیگر از یارانه بگیران افزایش خواهد یافت.
یارانه نقدی کدام افراد حذف خواهد شد؟
برای حذف یارانه نقدی دو شاخص در نظر گرفته شده است. شاخص اول بر اساس مجموع درآمد اعضای خانوار است که بر اساس آن در یک خانوار تک نفره، فردی که ۳ برابر حداقل حقوق سال درآمد داشته باشد، یارانه او حذف خواهد شد. در سال جاری که حداقل حقوق ۱۰ میلیون تومان است، فردی که همسر و فرزندی ندارد و یک خانوار یک نفره محسوب می‌شود، در صورتی که حقوق ماهانه او کمتر از ۳۰ میلیون تومان باشد یارانه نقدی دریافت می‌کند و در غیر این صورت یارانه او حذف خواهد شد.
بدین ترتیب یارانه نقدی خانوارهای ۲ نفره‌ای که حقوق ماهانه آنها ۳.۷۵ برابر حداقل حقوق سال (۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان) باشد و یارانه نقدی خانوارهای ۳ نفره‌ای که حقوق ماهانه آنها ۴.۵ برابر حداقل حقوق سال (۴۵ میلیون تومان) باشد، حذف خواهد شد. ( هر دو جدول مربوط به سال 1403 می باشد.)
شاخص دوم برای حذف یارانه نقدی، تراکنش خریدهای ماهانه است که بر این اساس چنانچه میانگین ماهانه خرید مجموع کارت‌های بانکی خانوار تک نفره بیش از ۵۰ میلیون، خانوار ۲ نفره بیش از ۶۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان، خانوار ۳ نفره بیش از ۷۵ میلیون تومان، خانوار ۴ نفره بیش از ۸۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و خانوار ۵ نفره بیش از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، یارانه نقدی آنها حذف خواهد شد.
حقوق ماهانه بیش از این مبلغ باشد یارانه قطع می‌شود
در حالی که تورم، گرانی‌های سرسام‌آور و افزایش خط فقر زندگی میلیون‌ها خانوار ایرانی را تحت فشار قرار داده، دولت با ملاک‌هایی، چون «درآمد بالای ۳۰ میلیون تومان» و «مالکیت ملک» تصمیم به حذف یارانه ۱۷ میلیون نفر گرفته است!
در روز‌هایی که فشار معیشتی بر دوش مردم سنگینی می‌کند، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که بر اساس تکلیف قانون بودجه ۱۴۰۴، یارانه حدود ۱۷ میلیون نفر از دهک‌های بالای درآمدی حذف خواهد شد.
ملاک حذف یارانه ۱۷ میلیون نفر، داشتن ملک و حقوق ماهانه بیش از ۳۰ میلیون تومان عنوان شده است. اما این تصمیم در حالی اتخاذ می‌شود که شاخص‌های اقتصادی فعلی کشور، تصویری متفاوت از “دهک‌های برخوردار” ترسیم می‌کنند.
تعارض آشکار با شاخص‌های فقر و معیشت
طبق گزارش رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس، خط فقر مطلق در کشور در سال ۱۴۰۳ برای یک خانوار سه نفره به بیش از ۱۱ میلیون تومان رسیده است. از سوی دیگر، برآورد‌های نهاد‌های مستقل اقتصادی از خط فقر نسبی، رقمی حدود ۳۵ میلیون تومان را نشان می‌دهد؛ یعنی هر خانواده‌ای که کمتر از این مبلغ درآمد داشته باشد، عملاً زیر خط فقر نسبی قرار دارد.
حال سؤال مهم اینجاست: اگر خط فقر نسبی حدود ۳۵ میلیون تومان است، چطور فردی که حقوق ماهانه‌اش ۳۰ میلیون تومان است، در «سه دهک بالای درآمدی» طبقه‌بندی می‌شود؟ آیا با معیار‌های کنونی، بخشی از طبقه متوسط جامعه به اشتباه در فهرست ثروتمندان قرار نگرفته‌اند؟
دارایی به‌جای درآمد؛ یک خطای مبنایی؟
یکی دیگر از شاخص‌های مورد استناد دولت برای حذف یارانه، «مالکیت ملک» عنوان شده است. در شرایطی که بسیاری از خانوار‌ها تنها دارایی‌شان یک خانه‌ی قدیمی و ارثی است که حتی امکان فروش آن را ندارند، به صرف داشتن نامشان در سامانه املاک، از حمایت‌های معیشتی حذف خواهند شد. این در حالی است که مالکیت لزوماً به معنای رفاه اقتصادی نیست؛ به‌خصوص در اقتصادی که ارزش ریالی دارایی‌ها به‌سرعت بالا رفته ولی درآمد‌ها همچنان عقب‌مانده‌اند.
حذف ناعادلانه یارانه ها
سیاست حذف یارانه‌ها اگرچه از منظر مدیریت منابع بودجه‌ای قابل درک است، اما اجرای آن بدون اصلاح دقیق نظام شناسایی دهک‌ها می‌تواند منجر به حذف ناعادلانه افراد نیازمند از سیستم حمایت اجتماعی شود. مهم‌تر از آن، این نوع سیاست‌ها می‌تواند به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به معیار‌های رفاهی دولت دامن بزند.
در حالی که نرخ تورم بالا، افزایش افسارگسیخته قیمت کالا‌های اساسی، اجاره مسکن و خدمات درمانی زندگی اقشار متوسط و پایین جامعه را به شدت تحت فشار قرار داده، به نظر می‌رسد باید در تعریف “برخوردار بودن” تجدیدنظر اساسی صورت گیرد.
با در نظر گرفتن شرایط موجود، به‌نظر می‌رسد مدل فعلی شناسایی دهک‌های درآمدی نیازمند بازنگری جدی است. بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند، تحلیل ترکیبی درآمد، هزینه، و سبک زندگی، و مشورت با نهاد‌های تخصصی می‌تواند به تدوین سیاست‌های حمایتی عادلانه‌تر منجر شود.
تا زمانی که نگاه دقیق‌تری به شاخص‌های فقر، هزینه‌های زندگی و درآمد واقعی خانوار‌ها اتخاذ نشود، حذف یارانه‌ها نه تنها کمکی به توزیع عادلانه منابع نخواهد کرد، بلکه خود می‌تواند به چالشی تازه برای معیشت مردم بدل شود
