حقایق تلخی که باید از وجود ماینرها در ایران بدانید!

تریبون اقتصاد_عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو نیز به تازگی عنوان کرده که «ماینرهای غیرمجاز به‌صورت مخفیانه افزایش پیدا کرده‌اند.»

به گزارش روزنامه ایران، ماینرها دستگاه‌هایی هستند که برای انجام عملیات استخراج ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین استفاده می‌شوند. در واقع این دستگاه‌ها با استفاده از توان محاسباتی خود، معاملات را تأیید و در شبکه بلاک‌چین ثبت می‌کنند و در ازای این فعالیت، پاداشی به صورت ارز دیجیتال دریافت می‌کنند.

این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی هستند. مدل‌های مختلف آن به روش‌های متفاوتی اقدام به استخراج ارز می‌کنند به طور مثال برخی از آنها با پردازنده مرکزی (CPU)، برخی دیگر با پردازنده گرافیکی (GPU) ، برخی با استفاده از مدار مجتمع دیجیتال برنامه‌پذیر (FPGA) و برخی دیگر با دستگاه‌های مدار مجتمع خاص (ASIC) کار می‌کنند.

مصرف برق دستگاه‌های ماینر چگونه است؟

یکی از معیارهای مهم برای انتخاب دستگاه ماینر میزان مصرف انرژی آن است. به گونه‌ای که این دستگاه‌ها بر این اساس نیز دسته‌بندی می‌شوند. در واقع  مصرف انرژی این دستگاه‌ها ارتباط مستقیم با هزینه‌ تمام شده تولید ارز دارد. از همین رو دستگاه‌هایی با مصرف انرژی کمتر از 3 هزار و 500 وات در اولویت انتخاب افراد قرار می‌گیرند. مصرف برق هر دستگاه ماینینگ معمولاً در مشخصات فنی آن ذکر شده که بر حسب وات (W) اندازه‌گیری می‌شود. برای محاسبه مصرف آن به صورت روزانه باید مصرف برق دستگاه را در 24 ضرب کرد و پس از محاسبه میزان مصرف ماهانه برای محاسبه هزینه آن باید میزان ماهانه را در قیمت  هر کیلو وات‌ ساعت برق ضرب کنیم.

به گزارش «ایران» اخبار متعددی درخصوص ماینرها در فضای مجازی و رسانه‌ها منتشر شده است که در یکی از آنها اعلام شده ماینرها حدود هزار و 700 مگاوات برق مصرف می‌کند که این میزان چیزی معادل برق مصرفی شهر مشهد و حومه است. در اواسط اردیبهشت ماه سال جاری رئیس جمهوری در واکنش به گزارش وزیر نیرو از آخرین وضعیت بخش تولید و توزیع برق و نیز سخنان وی مبنی بر تهدیدهای پیامکی در قبال مقابله با فعالیت ماینرها، دستور پیگیری جدی و فوری این موضوع را صادر کرد. مسعود پزشکیان بر اهمیت آگاه‌سازی و هماهنگی همه مقامات و مسئولان در استان‌ها و شهرستان‌ها در زمینه مقابله با مصرف غیرمجاز برق و به ویژه فعالیت‌های مربوط به استخراج رمزارزها و ضرورت جلب مشارکت مردم در این راستا تأکید کرد. وی با بیان اینکه دولت جهت هم‌فکری و هم‌افزایی برای مقابله با ناترازی برق، به زودی جلسه‌ای با نمایندگان مجلس خواهد داشت، افزود: هدف‌گذاری دولت صرفه‌جویی ۲ هزار مگاوات برق از طریق کاهش مصرف و مقابله با تخلفات در این زمینه است. اما سؤال اصلی اینجاست که وزارت نیرو تاکنون در راستای این دستور چه اقداماتی انجام داده و همچنین آیا کارشناسان این امر را تأیید می‌کنند؟

برخورد قاطع با ماینردارها نیازمند جرم‌انگاری

معاون تجارت خارجی و انتقال شرکت توانیر و مجری طرح رمزارزها در گفت‌وگو با خبرنگار «ایران» عنوان کرد: «اگر بخواهیم از موضوعی جلوگیری کنیم نیاز به یک قانون محکم داریم. بنابراین در این راستا نیازمند جرم‌انگاری هستیم که در حال حاضر برای اجرایی کردن آن و ایجاد قانون، جلسات مختلفی را با دادستانی برگزار کرده‌ایم که در مراحل پایانی آن قرار داریم. در واقع تا امروز با فردی که اقدام به این کار غیر قانونی می‌کرده برخورد قانونی جدی صورت نمی‌گرفت؛ از همین رو بازدارندگی برای افراد متخلف وجود نداشت.»

محمد اله‌داد افزود: «فعالیت در این حوزه از سال 98 آغاز شده که در ابتدا افراد بدون هیچ ترسی دستگاه‌ها ماینر خود را در صنایع قرار می‌دادند، اما بعد از اینکه با آنها برخورد شد متخلفان این دستگاه‌ها را میان ۴۲ میلیون مشترک خانگی، تجاری و کشاورزی پنهان کرده‌اند. به علت اینکه ابعاد این دستگاه کوچک است پنهان کردن آن در مکان‌های مختلف بسیار راحت است.»

بیش از 50 درصد ماینرها در مناطق صنعتی است

وی اظهار کرد: «بررسی‌های ما نشان می‌دهد متأسفانه بیش از ۵۰ درصد این ماینرها در مناطق صنعتی نصب شده‌اند که برق یارانه‌ای به منظور تولید کالا و مایحتاج دریافت می‌کنند. در واقع برخی از فعالان صنعتی از این برق برای تولید رمزارز استفاده می‌کنند. به طور مثال در چاه کشاورزی، کنار چاه آبزی‌پروری، استخر پرورش ماهی و... اقدام به نصب ماینر و استخراج رمزارز کرده‌اند. این امر نشان دهنده ارزان بودن قیمت برق در ایران است که مشترکان اقدام به چنین کاری می‌کنند.»

شناسایی ماینرهاامسال 4 برابر بیشتر از پارسال

اله‌داد گفت: «در راستای اجرای دستور رئیس جمهوری درخصوص توقف این ماینرها میزان فعالیت ما در فروردین ماه سال جاری در این بخش نسبت در مدت زمان مشابه 4 برابر افزایش داشته به طوری که سال گذشته 500 ماینر کشف و ضبط شد اما امسال دو هزار ماینر را شناسایی کرده‌ایم. علاوه بر آن با استفاده از نهادهای مختلف در حال داده کاوی در حوزه اینترنت و مصرف برق هستیم تا بتوانیم این ماینرها را شناسایی و  متوقف کنیم. اما بیشترین شناسایی ما با کمک مردم بوده که در این زمینه تاکنون حدود هشت میلیارد تومان پاداش داده‌ایم.»

وی تصریح کرد: «یکی از اقدامات در این زمینه مربوط به نصب کنتورهای هوشمند است به طوری که این کنتورها می‌تواند درخصوص میزان مصرف مشترکان اطلاعات دقیقی را در اختیار ما قرار دهد. از همین رو با نصب این دستگاه‌ها میزان شناسایی ماینرهای غیرمجاز سرعت بیشتری یافته است.»

مصرف ماینرها در گرما بیشتر است

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار «ایران» بیان کرد: «اساساً ماینرها به علت اینکه محاسبه انجام می‌دهند و مکانی که در آن قرار دارند باید خنک باشد مصرف برق بالایی دارند. بنابراین نباید فراموش کنیم که بخش زیادی از مصرف برق ماینرها مربوط به خنک‌سازی محیط آنها است. به همین دلیل می‌گویند مصرف برق ماینرها در مقایسه با سایر وسایل برقی قابل توجه است. زیرا این دستگاه‌ها علاوه بر برقی که برای محاسبات خود استفاده می‌کنند برای خنک کردن محیط نیز برق زیادی صرف می‌کنند. در واقع مصرف برق خود دستگاه در فصول مختلف تفاوتی ندارد اما با توجه به اینکه در تابستان دمای هوا افزایش می‌یابد حجم برق بیشتری برای خنک کردن محیط مصرف می‌شود.

هاشم اورعی افزود: «در حال حاضر دو گروه ماینر در کشور وجود دارد؛ یکی ماینرهایی هستند که از وزارت نیرو مجوز دارند. این بخش در واقع بخشی است که وزارت نیرو به آنها انشعاب فروخته و اگر توان تأمین برق آنها را نداشت نباید چنین کاری می‌کرد. در نتیجه فردی که مجوز گرفته برای این کار همانند مشترکان عادی می‌تواند از برق با مبلغی که توافق کرده‌اند استفاده کند.»

24 ساعت برای شناسایی ماینرها کافی‌ است

وی تصریح کرد: «با توجه به اینکه وزارت نیرو اعلام کرده 37 درصد مصرف برق افزایش یافته از همین رو احتمال می‌دهند که این افزایش مصرف به علت افزایش استخراج ارز دیجیتال به صورت غیر قانونی است. وزارت نیرو می‌تواند خیلی راحت با امکاناتی که دارد، آنها را ردیابی کند چون مصرف ماینر یک ویژگی مهم دارد و آن این است که میزان مصرف برق تقریباً ۲۴ ساعت ثابت است. به این معنی که اگر کارخانه‌ای به جای اینکه تولید صنعتی انجام دهد ماینر نصب کند، از میزان استفاده برق آن در ۲۴ ساعت می‌توان متوجه این اقدام شد.»

اورعی تأکید کرد: «در برخی از خبرها شنیده‌ایم که ماینرها در حال حاضر 1700 مگاوات مصرف برق دارند و همین امر علت ایجاد ناترازی در برق کشور است. در حالی که باید بدانید این میزان  مصرف تنها حدود 2 درصد مصرف کشور ماست بنابراین نمی‌توانیم مشکل برق را به دوش ماینرها بیندازیم. اما متأسفانه برخی افراد غیرمستند اعلام می‌کنند که این ماینرها 10 تا ۲۰ درصد از برق تولیدی را مصرف می‌کنند در حالی که این حرف اصلاً قابل قبول نیست. زیرا کمبود برق فعلی نتیجه کم کاری سال‌های گذشته است. به نظر من هیچ کس نمی‌تواند در این مملکت ثابت کند که ماینرها بخش قابل توجهی از برق کشور را مصرف کرده و مهم‌ترین عامل ناترازی برق این ماینرها هستند.»

برق یارانه‌ای بستری مناسب برای ماینرها

وی افزود: «اگر قیمت برق واقعی باشد، چنین مشکلاتی ایجاد نمی‌شود. البته به این معنا نیست که با قیمت واقعی استخراج کنندگان ارز دیجیتال سود نمی‌کنند بلکه به این معناست که آنها با پرداخت قیمت واقعی برق سود متعارف می‌کنند. اما در حال حاضر با برق یارانه‌ای این افراد سود غیر متعارف قابل توجهی را کسب می‌کنند. از همین رو بازار سیاهی در این بخش شکل گرفته که بر اساس آن افراد زیادی وارد آن می‌شوند و با سرمایه‌گذاری در این بخش و با استفاده از برق یارانه‌ای سودهای کلانی دریافت می‌کنند.»