تاکسی‌ برقی نیامده زمین‌گیر می‌شود؟

تریبون اقتصاد - اولین تاکسی برقی جهان در اواخر  سال 96 در لندن آغاز به کار کرد. دولت بریتانیا طی هفت سال بیش از 53 هزار و 200 جایگاه شارژ سریع برای خودروهای برقی راه اندازی کرد، یعنی به طور میانگین هر سال هفت هزار و 600 جایگاه.

این اقدام و توسعه بالای 50 درصدی زیرساخت ها، در کنار تسهیلات و مشوق های دیگر از جمله کاهش مالیات برای مالکان خودروهای برقی، در راستای کاهش مصرف سوخت های فسیلی و ممنوعیت استفاده از خودروهای بنزینی و دیزلی تا سال 2035 صورت گرفته و هر روز طرح ها و ابزارهای جدید برای پیشرفت این تکنولوژی توسط شرکت ها ارائه و اجرا می شود.

اگرچه مقایسه بازار خودرو، حجم و گستره تولید و واردات، و تولید و مصرف بنزین کشور ما با کشورهای دیگر اصولا راه به جایی نمی برد اما آغاز واردات و استفاده از تاکسی های برقی در  سال 1402 را شاید بتوان حرکت به سمت همان رشد و توسعه فرهنگی و حفظ منابع طبیعی و محیط زیست دانست.

اما این حرکت نیز با چاشنی اقدامات غیرکارشناسی و مسابقه ای نابرابر بین وزارت صمت و شهرداری، در همان ابتدای مسیر دچار لغزشهایی شد که دستیابی به هدف را به طور کل ناممکن جلوه داد.

چالش‌های تاکسیرانی با خودروهای برقی

بعد از وعده‌های فراوان به تاکسی‌داران برای تعویض خودروهای فرسوده با تاکسی های برقی وارداتی، نه تنها تسهیلات مالی و وام بلاعوض در اختیار آنان قرار نگرفت که آنها را با مشکلات فراوانی برای استفاده و شارژ باطری خودروهایشان مواجه کرد.

رانندگان تاکسی از آذر سال قبل تا به‌حال، دو بار اقدام به تحصن و اعتراض به عدم اجرای تعهدات شهرداری کرده و اعلام کرده اند تمایل دارند تا از مالکیت خودروهای برقی خود انصراف داده و مجددا به استفاده  از تاکسی های معمولی روی آورند.

یکی از چالش های اصلی رانندگان کمبود جایگاه شارژ طی حدود یکسال از آغاز به کار نخستین تاکسی برقی بوده است. البته نباید این نکته را هم فراموش کرد که بر اساس آمار موجود با برنامه واردات و جایگزینی 100 هزار دستگاه تاکسی برقی، در حال حاضر قرارداد خرید دو هزار و ۵۰۰ دستگاه تاکسی برقی با شرکت چینی منعقد شده که قرار است تا پایان سال ۱۴۰۳ تحویل شهرداری شده و وارد ناوگان حمل و نقل عمومی شود.

شهرداری، صمت، نیرو؛ مثلث برمودای خودرو برقی

از آن طرف اردیبهشت ماه امسال رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر تهران اعلام کرد در حال حاضر تعداد ایستگاه‌های شارژ تاکسی‌های برقی سه تا چهار ایستگاه است که قرار است به‌زودی تعداد آن‌ها هم‌زمان با ورود خودروهای برقی به ناوگان حمل‌ونقل فعال افزایش یابد.

کریمی سنجری، مدیر طرح خودروهای برقی وزارت صمت نیز در راین رابطه گفته است: در حال حاضر در تهران 20 ایستگاه شارژ خودرو‌های برقی نصب شده داریم که برنامه دراز مدت ما توسعه ایستگاه‌های شارژ به 3500 نقطه است.

یک داستان قدیمی؛ اول مرغ بوده یا تخم مرغ؟

این مشکلات برای شبکه تاکسیرانی به این دلیل ایجاد شده است که مسئولان و مدیران ارائه دهنده طرح هایی از این دست هنوز به تقدم برنامه ریزی و فراهم کردن زیرساخت  اعتقاد ندارند. اما به محض اعلام طرح تعویض خودروهای فرسوده با خودروهای برقی، چه در بخش خودروهای شخصی و چه عمومی، به سرعت پای امضای قرارداد با شرکت های چینی می نشینند. اقدامی که بیشتر نشان از ذکاوت چینی ها دارد تا مدیران امضا کننده قراردادها.

دعوا بر سر ایجاد جایگاه های شارژ در حالی است که طی دو سال گذشته محمد مخبر، معاون اول دولت سیزدهم، توافقی با نخست‌وزیر چین برای واردات 100هزار دستگاه تاکسی برقی داشت. مسئولیت واردات این خودروها به وزارت صمت سپرده شده بود. طبق اعلام علی آبادی وزیر صمت وقت، 53هزار دستگاه از 100هزار دستگاه خودرویی که توافق شده بود، سال قبل ثبت سفارش شده و در مورد 48هزار دستگاه نیز مذاکراتی با طرف چینی برقرار است.

خودروهای ثبت شده برای واردات توسط این 12 شرکت و شهرداری تهران، همه چینی بوده و از برندهای سینوگلد، چانگان، بستیون، JMEV، جک EV، جک KIC5، هونگچی EQM5، ونوسیا، بایک EV5، آریزو ۵، لاماری EV و آیون است. 

قیمت اغلب این خودروها بیش از یک میلیارد و 200 میلیون تومان بوده و به ازای هر دستگاه قرار بود 300 میلیون تومان تسهیلات توسط شهرداری و 700 میلیون تومان نیز توسط شرکت خودروساز تامین و به صورت اقساط از راننده دریافت شود.

خسارات جبران‌ناپذیر به رانندگان تاکسی با نبود زیرساخت

یکی از کسانی که در این باره سخن گفته سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر تهران است که با اشاره به معضلات کمبود جایگاه شارژ خودروهای برقی تاکید کرد: اگر مساله نظامات حقوقی جایگاه شارژ خانگی و عمومی و ماده ۱۲ حل نشود نه اقتصادی و نه منطقی است که بخواهیم تاکسی برقی به فروش برسانیم اگر این مسائل حل شدند می‌توان به سمت توسعه تاکسی‌های برقی رفت، نباید مردم و سازمان را در موقعیتی قرار داد که به سبب آن مشکلات، گرفتار شوند.

وی درباره احداث جایگاه‌های شارژ برقی در شهر تهران هم گفت: نکته مهم این است که مشخص کنیم مسئول احداث جایگاه‌های شارژ چه دستگاهی است؟ آیا قرار است شهرداری تهران مسئولیت این کار را بر عهده داشته باشد یا شرکت توزیع برق و وزارت نیرو؟

شش ماه تا ورود سه هزار و 500 دستگاه تاکسی برقی به کشور زمان داریم و همچنان خبری از افزایش جایگاه های شارژ نیست و این عضو شورای شهرتهران معتقد است: در مورد قرارداد خرید ۹۵۰ ایستگاه شارژ ابهاماتی وجود دارد که باید در جلسات تخصصی به دقت بررسی شود.

این سخنان در حالی مطرح می شود که تاکنون ۳۷ ایستگاه شارژ خودرو برقی در تهران و سایر شهرهای دیگر کشور نصب شده که از این تعداد ۲۳ ایستگاه فعال و ۱۴ ایستگاه غیر فعال و در حال تجهیز است.

نکاتی درباره جایگاه‌های شارژ خودرو برقی

عمر مفید هر باطری در تاکسی های برقی پنج سال است. هر خودرو با هر بار شارژ به طور میانگین بین 200 تا 300 کیلومتر پیمایش را طی می کند. شارژ کامل باطری خودرو هم به طور متوسط بیش از 25 دقیقه زمان و حدود 30 هزار تومان هزینه دارد.

ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی (EV) به سه دسته تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی دارند:

ایستگاه‌های شارژ سطح ۱: در این ایستگاه‌ها از ولتاژ ۱۲۰ ولت AC و توان حدود ۱٫۴ تا ۲ کیلووات استفاده می‌شود. سرعت شارژ این ایستگاه‌ها کم است و بیشتر برای استفاده در شب‌ها و در خانه مناسب هستند.

ایستگاه‌های شارژ سطح ۲: در این ایستگاه‌ها از ولتاژ ۲۴۰ ولت AC و توان بین ۳٫۳ تا ۱۹٫۲ کیلووات استفاده می‌شود. سرعت شارژ این ایستگاه‌ها از نوع ۱ بیشتر است و برای استقرار در خانه‌ها، پارکینگ‌ها و مراکز تجاری مناسب هستند.

ایستگاه‌های شارژ سریع: در این ایستگاه‌ها از ولتاژ ۲۰۰ تا ۶۰۰ ولت DC استفاده و توان بین ۵۰ تا ۳۵۰ کیلووات استفاده می‌شود. این ایستگاه‌ها می‌توانند تا ۸۰ درصد ظرفیت باتری را در مدت زمان ۲۰ تا ۳۰ دقیقه شارژ کنند و برای جاده‌ها و بزرگراه‌ها مناسب‌اند.