چند خرده‌روایت درباره تورم شهریور؛ از جبر اجاره تا فشار اول مهر

تریبون اقتصاد - تورم شهریور به محدوده 31.2 درصد عقب‌نشینی کرده اما در آخرین ماه از تابستان 1403، همچنان می‌توان داغ فصل جابجایی را روی تن نحیف بازار اجاره مشاهده کرد.

به گزارش تریبون اقتصاد؛ تورم اجاره در شهریور 1403 به 41.5 درصد رسید و توانست با اختلافی نسبتا چشم‌گیر تورم عمومی را پشت سر بگذارد. تورم آموزش با سرعت 40 درصد به پیش تاخته است. در هر دو مورد می‌توان ردپای وقایع و اتفاقات مختلف اجتماعی اول مهر را مشاهده کرد. شهریور آخرین فرصت مستاجران برای جابه‌جایی است و شروع مهرماه به خاطر بازگشایی مدرسه‌ها روی تورم بخش آموزش تاثیرگذار بوده.

تورم شهریور به روایت کلی

تورم شهریور به روایت مرکز آمار همچنان حکایتی گزنده دارد؛ تورم نقطه‌به‌نقطه با سرعت 31.2 درصد حرکت کرده که نشان می‌‌دهد قیمت یک مجموعه کالا و خدمات مشخص از شهریور 1402 تا شهریور 1403 به طور متوسط 31.2 درصد افزایش پیدا کرده است.

تورم شهریور را به طور میانگین اعلام کرده‌اند؛ ولی کسی منکر سرعت متفاوت تورم در سایر بخش‌ها نیست. مثلاً در بخش خدمات حمل‌ونقل عمومی از شهریور پارسال تا شهریور امسال با تورم 55.9 درصدی روبرو هستیم.

تورم مسکن شامل اجاره و خدمات نگهداری یا تعمیر واحد مسکونی به ترتیب با شاخص 42.3 و 38.9 درصد به نمایش درآمده است و در بخش آموزش با تورم 40 درصدی روبرو هستیم. این یعنی اگر تعمیرات منزل مسکونی خود را از شهریور سال قبل تا شهریور امسال پشت گوش انداخته بودید، بدجوری جریمه شده‌اید چون هزینه‌هایتان حدود 39 درصد بالا رفته است.

مرکز آمار همچنین در گزارش رسمی خود بر افزایش خرج‌ومخارج تحصیل بچه‌ها تحت تاثیر تورم 40 درصدی بخش آموزش مهر تایید زده ولی محض تسلای دل ما می‌گوید میوه و خشکبار نسبت به مهرماه چهار درصد تورم منفی را تجربه کرده‌اند.

تورم شهریور به روایت مستأجران

اجاره مسکن در شهریور امسال نسبت به شهریور پارسال 42.3 درصد گران شد. حتما متوجه هستید که این عدد میانگین است و دارد درباره میانگین افزایش اجاره مسکن در سراسر شهرهای ایران صحبت می‌کند. تورم بخش فروش مسکن هم دقیقا 42.3 درصد رشد را پشت سر گذاشت.

مرکز آمار در گزارش تورم شهریور 1403، همچنین روی 38.9 درصدی هزینه خدمات نگهداری و تعمیرات واحد مسکونی صحه گذاشته و در کنارش تایید کرده هزینه آب، برق و سوخت شامل گاز و... شهریور امسال با رشد 28 درصدی در مقایسه با شهریور پارسال روبرو شد.

گزارش تورم شهریور، با زبان بی‌زبانی می‌گوید اگر تابستان امسال صاحبخانه با پیشنهاد افزایش اجاره زیر 42.3 درصدی قدم جلو گذاشته ولی مستاجر دست رد به سینه‌اش زده احتمالا مرتکب اشتباهی نابخشودنی شده‌ است. تورم شهریور همچنین شکست طرح قانون سقف افزایش اجاره‌بها را رسما تایید می‌کند و یادآور می‌شود با وجود دستور دولت مبنی بر سقف 25 درصدی افزایش اجاره‌بها، صاحبخانه‌ها کار خودشان را کرده‌‌اند.

اگر قرار است به غیرت کسی بربخورد، باید بگوییم اتفاقاً تورم مسکن بر خانواده‌های متوسط و کم‌درآمد جامعه بیشتر فشار آورده. دهک اول و دوم و سوم قشر آسیب‌پذیر جامعه هستند و عموماً زیرپوشش کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند. تورم مسکن برای همین خانوار، شهریور امسال سنگین‌ بود.

تورم مسکن و اجاره، روی طبقه متوسط هم تأثیرگذار بوده و به‌عنوان‌مثال در دهک هفتم و هشتم تورم این بخش چشمگیر است درحالی‌که خانوار دهک دهم به‌عنوان مرفه‌ترین گروه درآمدی بر اساس دسته‌بندی رسمی، تورم 32.87 درصدی را در شهریور امسال پشت سر گذاشت.

مستأجران و اجاره‌نشین‌ها به‌طورکلی دلشان خون است. شاخص قیمت کالا و خدمات مصرفی خانوار در بخش مسکن با احتساب اجاره، نهایتاً به تورم نقطه‌به‌نقطه 42.3 درصد منجر می‌شود اما اگر اجاره را کنار بگذاریم با تورم 26.5 درصدی روبرو هستیم. بخشی از گروه دوم افرادی هستند که به هزار زور و زحمت وام گرفته‌اند، صاحبخانه شده‌اند و تنها باید اقساط وام خرید مسکن را بدهند.

تورم شهریور در چند خرده‌روایت

رکورددار تورم شهریور، بخش خدمات حمل‌ونقل عمومی است. یعنی دولت توقع داشته صاحبخانه‌ها در سه ماه تابستان معرفت به خرج دهند و سقف افزایش اجاره‌بهای 25 درصد را رعایت کنند اما زیر سایه خودش قیمت بلیت مترو، تاکسی، اتوبوس، قطار و هواپیما 55.9 درصد رشد کرده است.

تورم بخش آموزش با شاخص 40 درصدی در شهریور امسال حتی قبل انتشار گزارش مرکز آمار توسط مردم عادی احساس شد. دانش‌آموزان اول مهر به مدرسه رفتند اما خرید کیف و کتاب و دفتر و تهیه لوازم تحریر دست‌کم از یک ماه قبل به مردم چنگ و دندان نشان داده. سهم شهریه‌ مدارس را هم نباید نادیده گرفت.

افزایش قیمت خدمات از دیگر نکات قابل‌توجه در گزارش تورم شهریور است. تورم نقطه‌به‌نقطه کالا و خدمات متفرقه را 34.7 درصد عنوان کرده‌‌اند ولی اگر نترسیم و جلوتر برویم متوجه می‌شویم تورم کالا شامل انواع کالای یادوام و بی‌دوام و کم‌دوام آنچنان چشمگیر نیست و تقصیر اصلی گردن بخش خدمات با تورم 40.2 درصد می‌افتد.

رزرو هتل و سفارش غذا در رستوران، هر دو طبق آنچه مرکز آمار منتشر کرده در قیاس با شهریور سال پیش تورم 32.8 درصدی را پشت سر گذاشته‌اند که سرعتشان از تورم عمومی بیشتر است. حالا که داریم گلایه می‌کنیم بگذارید از سبزیجات و حبوبات هم یاد کنیم که اصلا بهشان نمی‌آید اما با تورم 39.2 درصدی تقریبا توانسته‌اند غافلگیرمان کنند.

سایر اقلام خوراکی کمتر اسباب رنجش خانوار را فراهم کرده‌اند. نان و غلات، انواع گوشت، لبنیات، روغن، میوه و خشکبار، قند و شیرینی یا حتی چای و نوشابه و غیره باوجود سرکشی سبزی‌ها در نهایت تورم 23.8 درصد را از سر گذرانده که هفت، هشت درصد کمتر از تورم عمومی است. این وسط میوه و خشکبار غیرمنتظره عمل کرده‌اند و در بخش تورم ماهیانه نرخ منفی چهار درصد را از خود به یادگار گذاشته‌اند. پایان تورم و خاتمه فصل میوه‌های نوبرانه و رنگارنگ نقش مهمی در این مسئله دارد.